Eleştirel politik iktisat çerçevesinden "bireysel sermaye olarak işletme"; Türkiye ve Arçelik örneği

Abstract

Bu çalışmada şirket, işletme, firma (ŞİF) gibi yapılar eleştirel politik iktisat çerçevesinden bireysel sermaye olarak kavramlaştırılmıştır. Bunun için öncelikle işletme tarihi literatürü incelenmiş ve ilgili literatür eleştirel politik iktisat çerçevesinden değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Daha sonra eleştirel politik iktisat çerçevesinde alternatif bir yaklaşım ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşımdan hareketle ŞİF'ler bireysel sermaye olarak kavramlaştırılmıştır. Geliştirilen bu teorik çerçeveden hareketle, Türkiye'deki en önemli şirketlerden biri olan Arçelik ele alınmıştır. Tarihsel gelişme süreci içerisinde Arçelik ele alınırken, öncelikle şirketin yaratıcılarından, Türkiye kapitalizminin belki de en önemli figürlerinden biri olan Vehbi Koç'un nasıl analiz edilmesi gerektiği üzerinde durulmuş, daha sonra Arçelik öncesi Koç'un sermaye birikim sürecine odaklanılmış son olarak da Arçelik tarihsel gelişme süreci içerisinde bireysel sermaye olarak, sözlü tarih çalışmasına dayanarak ele alınmıştır.

In this study, institutations such as corporation, business and firm (CBF) conceptualized as individual capital from the perspective of critical political economy. Thus firstly business history literature has been examined and this literature has been assessed by critical political economy framework. Then, in the framework of critical political economy, has been trying to put forward an alternative approach. Moving from this approach, business (CBF) has been conceptualized as individual capital. Arçelik which is one of the most important corporations in Turkey has been addressed moving from this theoretical framework. When Arçelik has been addressed in its development process, firstly perhaps the most important figure in Turkey's business world, Vehbi Koç who has been create Arçelik is problematized. Then has been focused on the capital accumulation process of Koç Groups in the pre Arçelik period. Lastly Arçelik as an individual capital has been analyzed within the development process. This analysis has been based on oral history method.