Cumhur Cemal Güleçman ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1955 yılında Karaağaç Mahallesi’nde doğan Cumhur Cemal Güleçman’nın ailesi mübadele sırasında Selanik’ten göç eder. 1923 doğumlu olan babasına Atatürk'ten dolayı o yıllarda moda olan Kemal ismi verilir. Bursa’nın ilk şapkacılarından Osman Şaşmazlar'a, ilk nalburlarından Mustafa Karacaovalı'ya ve pek çok tiyatrocuya komşu olduklarından söz eder. Mahalledeki komşuluk ilişkilerinin kuvvetli olduğunu aktaran Güleçman, gelinlik kızların çeyizlerinin hep birlikte yapıldığından, düğün günlerinde bütün komşuların evlerini açtıklarından, mahallede cenaze varsa bir hafta boyunca yas tutulduğundan bahseder. Mübadele sırasında şehre gelmiş olan nüfusun Setbaşı’na yerleştiğini vurgular. Çocukluk yıllarında buraya Yunanistan’dan eski evlerini görmeye gelen Yunanlıların olduğunu anlatır. Aile ilişkilerinin kuvvetli olduğu bir ailede büyüyen Güleçman, yatılı misafirlerin sık sık evlerine geldiğinden söz eder. Her Pazar tüm aile birlikte vakit geçirir; eğer o gün bir şey yapılmazsa Maksim Gazinosu’nda Zeki Müren, Ajda Pekkan ve Hamiyet Yüceses gibi pek çok sanatçı dinlenir. Ramazan aylarında her akşam iftara bir misafir davet edilir, babası Kemal Güleçman’ın evinde kalabalık sofralar kurulur. Bursa’da aileler sık sık Tayland, Fuar ve Aile Gazinoları'na, Acar, Kulüp, Rüya, Saray, Dilek ve Tayyare Sinemaları'na gider. 1963 yılında Almanya’dan gelen bir komşunun evinde o zamanlar sadece İstanbul Teknik Üniversitesi’nin iki saatlik yayını verilen televizyonunu ilk kez görür. Hıdırellez zamanında önce sabahtan Temenyeri Parkı’na gidilir, burada mahalleli tarafından toplanan ısırgan otları parkın kapısına asılır. Halk dere kenarına ev ve araba gibi şekiller yapar. Daha sonra bahçelerin önüne toprak küp konulur, bu küpün içindeki suya yüzük, küpe, düğme gibi materyaller atılır, bu materyaller evlenmemiş kızlar tarafından maniler okunarak çıkarılır. Evlerde bereket olması düşüncesiyle gül ağacının dibine çanta ve cüzdan konulur. 57 senedir aynı yerde oturan Güleçman, sokağın eski tadının kalmadığını ve çok gürültülü olduğunu söylese de tüm hatıralarının Setbaşı’nda olması sebebiyle burada yaşamaya devam ettiğini ifade eder.