1 Mayıs Mahallesi:1980 öncesi toplumsal mücadeleler ve kent

Abstract

Toplumsal hafızada “12 Eylül 1980 öncesi”nin simgelerinden biridir 1 Mayıs Mahallesi. O yılları devlet otoritesinin acze düştüğü bir terör ve kaos dönemi olarak görenler için, bu olumsuzluğun simgesi. 1960-1980 döneminin siyasal ve toplumsal hareketliliğinde devrimci bir durumun alametlerini görenler için ise, bu umudun simgelerinden biri. Şükrü Aslan’ın incelemesi, İstanbul-Ümraniye’deki bu mahallenin öyküsünü anlatıyor: 1960’larda tipik “gecekondu” sistemi içinde oluşmaya başlayan mahalle içinde, arsa dağıtımı vd. sorunlarla ilgili çıkar çelişkileri ve mücadeleleri sonucunda gelişen siyasallaşma süreci... Bu sorunları çözümlemek için kurulan Halk Komitesi... Kendini “1 Mayıs Mahallesi” diye adlandıran mahallenin 1970’lerin siyasal kutuplaşma ortamının belli başlı ‘konularından’ ve çatışma alanlarından biri haline gelişi; karşılaştığı baskılar... Nihayet 12 Eylül 1980 darbesi ve mahallenin “Mustafa Kemal Mahallesi” adıyla ‘legalleşmesi’! Türkiye’nin siyasal tarihinin 1960-1980 arasındaki canlı döneminin pek çok olgusu gibi 1 Mayıs Mahallesi de, toplumun büyük çoğunluğunca bilinmeyen son derece ilginç bir deneyimdir. Çalışma, bu önemli deneyimi bütün boyutlarıyla aydınlatıyor. Böylelikle Türkiye’de kente göç, gecekondulaşma, kent yoksulları vb. sorunlara ilişkin, bunun ötesinde kentte toplumsal hareketlerin potansiyeline ve anlamına ilişkin bakış açısını genişletiyor.