Hayat Bilgisi derslerinde sözlü tarihle kültürel mirasın öğretimi

Abstract

Türk toplumunun kültürel, milli ve manevi değerleriyle ilgili çeşitli konuları içeren hayat bilgisi dersleri sayesinde öğrenciler, yaşadığı toplumu tanımaya başlarlar. Toplumun kültürü ve değerlerinin en önemli ve yakın kaynakları ailelerdir. Öğrenciler, özellikle yaşlı insanlarla konuşarak kendi kültürlerini öğrenebilirler. Bu bağlamda kültür ve değer öğretiminde kullanılabilecek en uygun yöntemlerden birisi sözlü tarihtir. Bir sözlü tarih çalışmasında öğrenciler; aile üyeleri, akrabaları ve komşularıyla görüşür ve temel bilimsel adımları takip ederek toplumun kültürünü ve değerlerini keşfederler. Bu araştırma, somut olmayan kültürel miras ögelerinin öğretiminde sözlü tarih yönteminin katkılarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni kullanılan araştırmanın çalışma grubunu, Bursa’nın Nilüfer ilçesinde hizmet veren özel bir okulun 2. sınıf öğrencileri (24) oluşturmaktadır. Öğrenciler, velilerin yazılı izniyle ortak araştırmacının okuttuğu çeşitli sınıflardan seçilmiştir. Araştırmada Ön Bilgi Değerlendirme Formları, Son Bilgi Değerlendirme Formları, Çalışma Değerlendirme Soruları ve Kaynak Kişi Görüşme Değerlendirme Formlarından veri toplanmıştır. Toplanan veriler, içerik analizine tabii tutularak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın sonuçları, sözlü tarih uygulamasının öğrencilerin yakın çevresindeki somut olmayan kültürel miras ögelerini tanımalarını sağladığını göstermiştir. Ayrıca değişim ve sürekliliği algılayan öğrenciler, değişimin daha çok olumsuz boyutuna odaklanmıştır. Bunların yanında kaynak kişiler, çalışmanın iki nesli bir araya getirdiğine ve kültürün tanınmasına yardımcı olduğuna dikkat çekmişlerdir.