Sami Karaören ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1924 yılında doğan Sami Karaören’in ailesi çiftçilikle uğraşır. Babası Kuva-yı Milliye’ye katılmıştır bu yüzden çocukluğu babasının Milli Mücadele anılarını dinleyerek geçer. İlkokulu Fethiye’de, ortaokulu Muğla’da okuyan Karaören, liseyi Antalya’da üniversiteyi ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türkoloji bölümünde bitirir. Fransız filolojisi ve şiirleriyle de ilgilenir. Mezun olduktan sonra bir sigorta şirketinde çalışmaya başlar. Gazeteciliğe eski bir hocasının tavsiyesiyle Dünya Gazetesi’nde başlar. Dokuz yıl burada çalışır. 1960 darbesini sevinçle karşılarlar, sendikalaşma başlar. Milli Birlik Komitesi’nin çıkardığı bir kararla gazetecilik meslek haline getirilir. Bedii Faik’in siyasi yazılarını ağır bulur ve gazeteden ayrılır. Daha sonra 1967 yılında Cumhuriyet’te yazı işleri müdürü olur. İktidarla zaman zaman çatışmalar yaşayan Karaören’in aleyhine toplam seksen dava açılır, hiçbirinden hapse girmez. Atatürk’ün Türkçeyi sadeleştirme politikasına uygun yazılar yazar. Cumhuriyet’in dil devrimine yaptığı katkıların büyüklüğünden bahseden Karaören, bu gazeteden emekli olmaktan gurur duyduğunu söyler. 1980 yılında emekli olur. Karaören, okur sayısının artmasıyla birlikte gazeteden o zamana göre yüksek maaşlar kazanmaya başladığını da ekler. Kadın gazetecileri erkeklerin önünde ve daha başarılı görür. Nadir Nadi’yle birlikte Çağdaş Yayınevi'ni kurarlar. Birçok edebiyat yazısı ve kitap tanıtma yazısı yazan Karaaören, bunları derleyip kitaplaştırma fırsatını bulamaz. Atatürk ilkelerine bağlı, aydın bir kişilik olması dolayısıyla bazı çevrelerce komünistlikle suçlandığını söyler. Gazetelerin, gazeteci sahiplerinden iş adamı patronların eline geçmesini eleştiren Karaören, bu kişilerin gazeteyi iktidarla pazarlık aracı olarak kullandıklarını düşünür. 1960 yılında Türk Dil Kurumu'nun verdiği Gazetecilik ödülüne layık görülür. Türk Dil Kurumu'nda yönetim kurulu üyeliği yapar, birçok sözlük çıkarıp Türkçe'ye yeni terimler kazandırır. 1983’te aşırı sağcıların ellerine geçtiği gerekçesiyle kurumdan ayrılır. Yunus Nadi’yle ilgili derleme bir kitap olan Cumhuriyet Gazetesi ve Yunus Nadi isimli kitabı yazar. Karaören, yazılarının çoğunu ve şiirlerini Varlık ve Türk Dili dergilerinde yayınlar.