Sadun Tanju ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1923 yılında doğan Sadun Tanju, küçük yaşta okuma yazma öğrenip mahallenin yazıcısı olur. O dönemde zor şartlarda gazetelere ulaşır. Lise yıllarında babasını kaybeder, annesi ve kardeşleriyle birlikte Konya’daki dayısına sığınırlar. İkinci Dünya Savaşı yıllarında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne kaydını yaptırır. Ekonomik sıkıntılar içinde geçen üniversite yıllarından sonra askere gider. Döndüğünde gazeteci olmaya karar verir. Dayısı Kerami Kurtbay’ın desteğiyle Cumhuriyetin ilk gazetecilerinden biri olan Vatan Gazetesi’ne 1950 yılında girer. Genç yaşta Türkiye’yi dolaşıp halkın yoksulluğunu gözleriyle görür, doğruyu ve güzeli gösterebileceği bir meslek olan gazetecilikte devam eder. Çok partili dönemin başlarında Vatan Gazetesi Demokrat Parti'yi destekler ancak zamanla eleştirilere başlar. Basın hayatında iktidarın her daim yanında olunamayacağını söyler. Bugün meslektaşlarının koşullarının daha iyi olduğunu vurgular. Kendi zamanlarında gazeteciler, kaybedecek fazla şeyleri olmadıkları için daha cesurdur ama bugün aynı durum geçerli değildir. Basının geleceği için kötümser değildir. Demokrat Parti döneminin politikalarının halk üstündeki etkilerini Politika ve Ötesi isimli köşe yazılarında dile getirdiği için muhalif gazetecilerden biri olarak görülür, hem itibar görür hem de tehditkar mektuplar alır. Bir gün sokakta darp dahi edilir. İktidarın en çok kendilerini eleştiren bir basına ihtiyaç duyduğunu belirtir. İsmet İnönü’yle görüştükten sonra karşıt fikirlere saygılı olma konusunda yazdığı Kafir isimli yazısı senatoda büyük tepki görür, Ulus Gazetesi’ndeki işine son verilir. 1961 Anayasasının özgürlükleri genişlettiğinden bahseden Tanju, 141-142. maddeler dolayısıyla mahkemeye verilir, bir yıl sonra beraat eder. 1977-1990 yılları arasında büyük çoğunluğu Hürriyet Gazetesi'nde olmak üzere birçok kitap, biyografi, sosyal ve ekonomik araştırma dizileri yayınlar. Bu dönemde serbest gazetecilik yapar bu arada ekonomik sıkıntı da çekmez. Zaman değiştikçe teknolojik gelişmeler çoğalır, gazeteciler de hem gelişir hem de değişime uğrar. Tepedeki Dört Adam isimli kitabında Demirel, Türkeş, Erbakan ve Ecevit dönemlerini ve hayat hikayelerini ele alır, ülkeyi çağdaşlaştırmakta yetersiz kaldıklarından dolayı onları eleştirir. Bugünkü hatamızın sebebini tarihten ders almamamız olarak görür. Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Dönemi Türkiyesinin kuruluşunu anlattığı kitapları Atatürk’ün Yanındakiler-Karşısındakiler, Asil Kan ve Atatürk’ün Işığında'dır. Bunların dışında yazdığı kitaplarda dönemini ve kendisini anlatır.