İlhan Selçuk ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

1925 yılında doğan İlhan Selçuk, kendisinin ve kuşağının cumhuriyetin kuruluşuyla özdeşleştiğinden bahseder. Babası Girit’ten göç etmiş bir subaydır. Atatürk baştayken okula başlar, ortaokuldayken vefatına şahit olur. İsmet İnönü dönemini ve çok partili zamanları da yaşar. Babasının tayini dolayısıyla birçok şehirde bulunur. Yeni harflerle okuyabildiği için çocukken babası gazeteyi ona okutur, böylece küçük yaşlarda gazeteye aşina olur. Üniversite’de Hukuk Fakültesi’ne girer. Çağdaş ve aydınlatmacı bir eğitim alan Selçuk, avukatlığa başlasa da gazetecilik ve yazarlık daha çok ilgisini çeker. Çeşitli gazetelerdeki yazılarından sonra 1962’de Cumhuriyet’te çalışmaya başlar. 27 Mayısın getirdiği yeni anayasayla ülke demokratik bir havaya bürünür. Reformist gazetecilerle eski düzen yanlıları arasında bir çatışma olduğunu söyleyen Selçuk, eski kafalı gazetecileri eleştirir. Gazeteciliğin bir misyon mesleği olduğunu düşünür, bu misyon daha çağdaş bir Türkiye hayalidir. Olaylara tarihsel ve bilimsel bir açıyla bakan Selçuk, askerin Osmanlı’dan beri modernleşmede etkili olmasının cumhuriyet Türkiye’sinde ihtilallerle birlikte devam ettiğini söyler. Avrupa ve Türkiye’nin tarihlerini karşılaştırıp modernleşmede eksik kalan yanlarımızı ve askeri müdahaleleri tartışır. 1960’larda çay simit gazeteciliği hakimdir. Bugün ise gazeteciler rant ekonomisinin etkisiyle Avrupalı meslektaşlarından bile daha yüksek bir yaşam standardına sahiptirler. Bugünün gazeteciliğinin iktidar yanlısı ve maddi çıkarlara dayandığından dem vurur. 12 Martçı subaylar gerici olduklarından dolayı ilerlemeci aydın ve akademisyenleri hapse atarlar. Kendisi de bu sebepten hapse girer. Ziverbey Köşkü isimli kitabında bunlardan bahseden Selçuk, önceden komünist diye yargılanırken şimdilerde laik diye yargılanır, ikisinden de beraat eder. Günümüzde İslamcı bir kapitalist sınıfın ortaya çıkması ve bunların laiklere düşman olduğunu anlatan Selçuk, söyler. Cumhuriyet’in gerek yapısı gerek sermayesiyle diğerlerinden farklı olduğunu düşünür. Türkiye’de, Doğan Grubu ve İslamcı Grubun medyayı işgal ettiğini anlatan Selçuk, medyanın sürekli değiştiğinden bahseder.