Mekanın izdüşümünde 'toplumsal cinsiyet':Sulukule Mahallesi ve Romanlar

Abstract

Bu makalede, Sulukule olarak bilinen, Neslişah ve Hatice Sultan Mahallesi'nde, kentsel dönüşüm planları çerçevesinde gerçekleştirilen yerinden edilme süreci toplumsal cinsiyet değişkeni temelinde Romanlar üzerindeki etkileri incelenecektir. Bu analiz, Sulukule'li Romanların toplumsal cinsiyet rol, ilişki ve işbölümlerini anlamak üzere yapmış olduğum saha çalışmasından elde ettiğim veriler ışığında yapılacaktır. Söz konusu saha çalışmasında toplumsal cinsiyet rol ve pratiklerinin nasıl yaşandığı ve yeniden nasıl üretildiği sorusu araştırılırken kullanılan yöntem, hakikate yakın bilgiye ulaşma kaygısından hareketle, tanıma ve anlama odaklı, ilişkisel ve diyalojik nitelikteydi. Bu süreçte Sulukule'li Romanların patriarkal ilişkilerinin, kendine özgü tezahürleri içerdiği gözlenirken, özel alan/kamusal alan, şiddet, cinsiyete göre farklılaşan işler, mekanla ilişki gibi konular incelenmeye çalışıldı. Bununla birlikte mekanın fiziksel ve toplumsal örgütlenmesinin cinsiyet bağlamında analizinin, Sulukule örneğinde farklı yönleri ortaya konmaya çalışıldı. Zira, Sulukule Mahallesi'nin merkezi konumu (mekansal) ile Sulukule sakinlerinin merkez-dışı konumu (dışlanan) arasındaki paradoksal ilişki yersizleştirme ya da soylulaştırma olarak tarif edilen sürecin farklı boyutlarını ortaya koymakta. Sulukule'li Romanların, tarihsel ve toplumsal dışlanmışlığın bir örneği olarak, siyasal ve kamusal alanda ne kadar varoldukları ya da olmadıkları veya hangi mekanizma ve araçları kullanarak varolmaya çalıştıkları gibi sorular, temel yurttaşlık haklarından büyük ölçüde yoksun olma/bırakılma durumları, patriarkal yapı ile iç içe geçen boyutları ile incelendi.

This article is upon the effects of Urban Reneval Plan and process of moving people from thier houses in Neslişah and Hatica Sultan districts which are known as Sulukule on the basis of gender. The data of the analysis is obtained by my field study to understand the roles, relations and work sharing process of the gender. During the field study on how gender effects on roles in the society and its practises, the procedure focused on the description and meaning, and has relationally and dialogic properties. In this process, it is found that the patriarchal relations of Romani people have its own characteristics. Also the private/public spaces, violence, jobs based on gender and the relationship with the space tries to be studied. Nevertheless, analysis of the physical and social organization of the location in the gender context has been tried to be shown in different aspects with the Sulukule example. Because, paradoxical relationship between the central (spatial) position of the Sulukule District and Sulukule residents out of center position (exclusion) reveals the different aspects of the process described as dislocation and gentrification. Questions like how much place do Sulukule Romanies take or do not take within the political and public area or which tools or mechanisms they use to survive, the conditions of them having mostly deprived of their basic civil rights are analyzed within the framework of patriarchal structure.