Asım Akçay ile sözlü tarih görüşmesi

Abstract

Asım Akçay, görüşmeye aile bireylerini anlatarak başlar. 1968 yılında Kütahya’dan İstanbul’a askere gelir. Askerliği bittikten sonra İstanbul’a yerleşir. Postanede telex operatörlüğü sınavına girer. O dönem gemiler radyo frekanslarını kullandığı için İstanbul Radyosu'nda telex operatörü olarak işe başlar. Mors alfabesi kullanarak gemilerle irtibata geçen Akçay, akrabalarının da tavsiyesiyle bu alfabeyi öğrenir. (04.20) Maddi sıkıntılardan dolayı kursa gidemez. Bu sebeple gemilerde sınava çalışanların notlarını toplar. 1972 yılında 3000 kişinin girdiği sınavda birinci olur. 1975 yılında gemide çalışmaya başlar ve 36 sene çalıştıktan sonra emekli olur. İşi sebebiyle ailesi ile birlikte dünyanın pek çok ülkesini gezer. Japonya ziyareti sırasında bir tapınakta çektiği denizkızı resminin anısını anlatır. Resmin negatifini 1986 yılında Güneş Gazetesi'ne verir ve yayınlanır. (08.36) 1994 yıllında emekli olur, özel sektörde çalışmaya başlar. 2002-2003 yılları arasında mesleği tamamen bırakır. 1980 darbesi olduğu zaman gemide çalışmakta olan Akçay, yönetime el koyan asker boğazdan geçerken gemiyi durdurur. Transit gemi olması sebebiyle mürettebat kısa süreli bir sorgudan sonra yoluna devam eder. (11.40) İhtilal dönemlerinde ise böyle bir uygulama yapılmaz. Yaptığı yolculuklar boyunca günlük tutar fakat bu günlükleri kaybettiğini söyler. Görüşmede işinden detaylıca bahsedip, anılarını anlatır. Japonya seferi sırasında Çin Denizi yakınlarında üçüncü kaptanlığını yaptığı gemiye küçük bir tekneden beyaz bayrak sallanır. Gemide dönemin terör örgütü Kızıl Kemerliler’e başkaldıran Vietnamlılar bulunur. 28 kişiden oluşan bu göçmen teknesi Singapur’a bırakılmak istenir. Singapur yetkilileri göçmenleri geçici olarak alabileceğini söyler. Bunun üzerine gemi mürettebatı çeşitli Avrupa ülkeleriyle temasa geçerler. Göçmenler üç ay süreyle Singapur kampında kalır, daha sonra Amerika Birleşik Devletleri ve İsveç tarafından vatandaş olarak kabul edilir. (21.00) New York’tan Dünya Mülteciler Genel Sekreteri uçakla gemiye gelir ve kaptana yapılan kahramanlıktan dolayı plaket verir. Gemide yaşanan anılarından bahsederek görüşmeye devam eder. Daha sonra kendi çocuklarının tahsil ve iş hayatlarını anlatır. Anadolu’da kızların okutulmadığına değinir. Buna karşın kendi kızlarını okutur ve evlenmeden önce kariyer yapmalarını teşvik ettiğini söyler. (32.06) 1977 yılında evlenir. Gemi hayatının olumsuzluklarına rağmen kötü alışkanlıklar edinmediğinden bahseder. (40.34) Annesini bir Osmanlı kadını olarak tanımlar. Babasının genç yaşta vefat etmesi sebebiyle babasız büyüdüğünü sözlerine ekler. (45.00)