Feminist perspektiften Kürt kadın kimliği üzerine niteliksel bir araştırma

Abstract

Bu tez, Kürt kadınların, "Kürt kadını" kimliği ile kamusal alanda görünür olmalarına yol açan politik hareketliliklerini incelemektedir. Tezde kadınların, Kürt hareketi tarafından seferber edilen pasif unsurlar olmadıkları iddia edilmektedir. Kürt kadınlarının harekete geçmesinde rolü bulunan 1980 sonrası Kürt hareketinin, Türkiye'nin sosyo-ekonomik değişimi ve küreselleşme süreçlerinin etkisi ile yeni sosyal hareketlerin özelliklerini gösterdiği öne sürülmektedir. "Kürt kadını" kimliğinin oluşumu ve kadınların politik etkinlikleri, kolektif kimlik, kolektif eylem ve aktörü etkileşim halinde inşalar olarak değerlendiren yeni sosyal hareketler yaklaşımı içinde ele alınmaktadır. Ayrıca Kürt kadını kimliği ile Kürt kimliğinin oluşumu arasındaki etkileşimi ortaya çıkarmak amacıyla, etnik ya da ulusal kimliklerin toplumsal cinsiyet ile karşılıklı kuruluşunu ele alan tartışmalardan yararlanılmaktadır. Kürt kadını kimliğinin Türkiye'nin modernleşmesinin, Kürt hareketinin özelliklerinin, topluma egemen olan ataerkil kültürün ve kadınların öznel deneyimlerinin etkileşimi ile şekillendiği tartışılmaktadır. Etnik kimliğin inşa edilmesinde ve bu kimliğe dayanan politik süreçlerde, etnisite adına konuşanların çoğunlukla erkekler olmasının, kadınları ikincil kıldığı, onların üzerinde yeni bir ataerkil denetime yol açtığı göz ardı edilmemektedir. Fakat politik ve toplumsal hareketliliklerinin, kadınları güçlendirdiği öne sürülmektedir. Kadınların aktör olarak katılımlarının, hareketin söylemini ve yapısını etkileyebileceği iddia edilmektedir. Bu iddialar ilgili literatürün taranmasına, Kürt hareketinin temel metinlerinin kronolojik olarak incelenmesine, kırk kadınla yapılan sözlü tarih görüşmesine ve HADEP'li kadınlara uygulanan ankete dayandırılmaktadır.

This thesis looks into the political mobility that gave rise to the visibility of Kurdish women in the public field with the identity of "Kurdish woman". The thesis claims that women are not passive elements mobilised by the Kurdish movement. It alleges that the post-1980 Kurdish movement which had a role in mobilisation of Kurdish women displays the features of new social movements with the impact of socio-economical change of Turkey and globalisation processes. The formation of the "Kurdish women" identity and political activities of women is dealt with in the approach of new social movements which considers collective identity, collective action and actor as interacting constructions. Moreover, in order to reveal the interaction between the constitution of Kurdish woman identity and Kurdish identity, this study also benefits from the debates focusing on the mutual constitution of ethnic/national identities and gender. It's discussed that the identity of Kurdish woman has been formed within the interaction of Turkey's modernisation, the characteristics of Kurdish movement, patriarchal culture which is dominant over the society and the subjective experiences of women. It's not ignored that the majority of those who speak on behalf of the ethnicity in construction of the ethnic identity and in the political processes based on this identity are men; and this situation subordinates women and causes a new patriarchal control on them. Nevertheless, it is put forward that political and social mobilisations empowered women. It is alleged that women's participation as actors might influence the discourse and structure of the movement. These allegations are based on the relevant literature, a chronological investigation into the basic documents of Kurdish movement, oral history interviews with forty women and the questionnaire conducted on women from HADEP (People's Democracy Party).