Sosyal bilgiler dersinde yerel toplum çalışmalarından yararlanma:Bir eylem araştırması

Abstract

Sosyal Bilgiler, "toplumsal gerçekle kanıtlamaya dayalı bağ kurma süreci ve bunun sonunda elde edilen dirik bilgiler" olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda Sosyal Bilgiler dersiyle yaşamı bütünleştirmek, öğrenilenlerin gerçek yaşamda uygulanmasını sağlamak için öğrenme-öğretme sürecinde, toplumdan yararlanmak bir zorunluluk haline gelmektedir. Sosyal Bilgiler dersinde öğrenci yaşamın kendisiyle karşı karşıya gelmelidir. Öğrenciler yaşamda karşı karşıya kaldığı durum için çok yönlü alternatif çözümler üretmeli ve en iyi çözümü gerekçeleriyle ortaya koyabilmelidir. Sözü edilen bu gerekçelerden yola çıkılarak, Sosyal Bilgiler dersinde topluma ve yakın çevreye ilişkin konu ve çalışmalara yer verilmesinin Sosyal Bilgiler öğretiminin etkililiğini artırdığı söylenebilir. İyi bir planlama ile Sosyal Bilgiler programı ile ilişkilendirilen yerel toplum çalışmaları, öğrencilerin ilgisini çekebilir ve kalıcı öğrenmeler gerçekleştirilebilir. Bu bağlamda yaşamın kendisini yansıtan Sosyal Bilgiler dersinde öğretmenlerin yerel toplum çalışmalarından yararlanmaları gerekmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, ilköğretim okullarındaki Sosyal Bilgiler dersinde uygulanacak olan yerel toplum çalışmalarının nasıl uygulanacağını belirlemeye çalışmaktır. Belirlenen bu temel amaca bağlı olarak, aşağıdaki sorulara yanıt aranacaktır: 1. Yerel toplum çalışmalarıyla işlenen Sosyal Bilgiler dersinin uygulama sürecinde gerçekleştirilen; yerel toplumda yer alan kurum ve kuruluşlardan yararlanma, yerel toplumda yer alan kişilerden yararlanma, internet ve kütüphane kaynaklarından yararlanma, özel günler ve güncel olaylardan yararlanma etkinlikleri ne şekilde düzenlenebilir? 2. Yerel toplum çalışmaları öğrencilerin, yaşadıkları çevredeki sorunları belirlemelerine ve bu sorunlara çözüm bulma girişiminde bulunmalarına yardım etmekte midir? 3. Öğrencilerin yerel toplum çalışmalarıyla işlenen Sosyal Bilgiler dersine ilişkin görüşleri nelerdir? 4. Yerel toplum çalışmalarıyla işlenen Sosyal Bilgiler dersi, öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarında bir değişim oluşturmakta mıdır" Araştırmanın uygulaması 2008-2009 öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir ili Alpu İlçesi merkezi Ertuğrulgazi İlköğretim Okulu'nda 5/A sınıfına devam eden öğrenciler ile gerçekleştirilmiştir. Öğretim boyutu 5/A sınıfında yer alan 13 öğrencinin tümü üzerinde uygulanmış; ancak, araştırmanın katılımcıları olarak üç odak öğrenci belirlenmiştir. Araştırmada yerel toplum çalışmaları 23/03/2009- 03/06/2009 tarihleri arasındaki Sosyal Bilgiler dersinde "Toplum için Çalışanlar" ve "Bir Ülke Bir Bayrak" ünitelerinde 11 hafta süre ile uygulanmıştır. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu, video kayıtları, yarı-yapılandırılmış görüşme, öğrenci günlükleri, araştırmacı günlüğü ve tutum ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın verilerinden yarı yapılandırılmış görüşmeler, araştırmacı ve öğrenci günlükleri betimsel analiz yolu ile çözümlenmiş, video kayıtları ise makro ve mikro analizler yoluyla çözümlenmiştir. Araştırma bulguları araştırma sorularına bağlı kalınarak yorumlanmış, sonuç ve öneriler yazılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak belirlenen sonuçlar ve sonuçlar ışığında geliştirilen öneriler şu şekildedir: Yerel toplumda yer alan kurum ve kuruluşlardan yararlanma, yerel toplumda yer alan kişilerden yararlanma, internet ve kütüphane kaynaklarından yararlanma, özel günler ve güncel olaylardan yararlanma kapsamında etkinlikler geliştirilmeli, öğrencilerin yerel toplum çalışmalarına katılımı sistematik biçimde sağlanmalıdır. Yerel toplumda yer alan kurum ve kuruluşlardan yararlanmaya yönelik olarak alan gezileri düzenlenme ya da yerel yöneticileri, kurum ve kuruluşların yöneticilerini sınıfa davet etme gibi etkinlikler gerçekleştirilebilir. Öğretmenler öğrencilerin yerel toplumda yer alan kişilerden yararlanmalarını sağlamak için kaynak kişi davet etme, sözlü tarih, tarih sergisi düzenleme, ailelerle birlikte yapılacak etkinlikler düzenleme gibi çalışmalar gerçekleştirebilir. Öğrencilerin internetten ve kütüphanelerden yararlanmalarına yönelik etkinlikler geliştirilmelidir. Halk kütüphaneleri, okul ve sınıf kitaplıkları zenginleştirilmeli, bilişim teknolojileri sınıflarının donanım eksiklikleri giderilmelidir. Milli bayramlar, yerel kurtuluş günleri gibi özel günlerden yararlanılmalıdır. Öğrencilerin güncel olaylarla Sosyal Bilgiler dersi arasında bağ kurmalarına olanak sağlanmalıdır. Öğrenciler yaşadıkları çevrede sorun belirlemeleri ve çözmeleri için cesaretlendirilmelidir. Öğretmenin öğretim sürecindeki rolü rehberlik olmalıdır. Bunun yanı sıra öğretmenin öğretim sürecindeki rolü etkinlik öncesinde kaynak kişilerle iletişim kurma, çalışmanın amacına ilişkin kaynak kişileri bilgilendirme, öğrencilere rehberlik etme, öğrencileri cesaretlendirme biçiminde özetlenebilir. Bunun yanı sıra öğrencilere uygulanan "Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeği"nden elde edilen verilere göre öğrencilerin tutumları yerel toplum çalışmalarıyla işlenen Sosyal Bilgiler dersi sonunda olumlu yönde değişmiştir.

Social Studies can be defined as "bonding process based on verification with social reality and dynamic information obtained as a result of this process". In this context, it is essential to unify the Social Studies course with the real life and to benefit from the society in teaching-learning process in order to enable the learned information to be applied in the real life. In the Social Studies course, students should encounter with the real life itself. Thus, students can produce multidimensional alternative solutions for the cases they encounter and they can explain the best solution with justifications. Considering these arguments, it can be claimed that involving the subjects and studies related to the society and near environment in the Social Studies courses increases the effectiveness of Social Studies teaching. Local community studies, which are associated with the Social Studies program by means of a detailed and good plan, can draw students? attention and thus permanent learning can occur. In this sense, teachers should benefit from the local community studies in the Social Studies course which reflects the real life. The aim of this study is to determine how local community studies will be applied in Social Studies course in the primary education schools. In line with this aim, the following research questions were addressed: 1. How can the activities of a. benefitting from institutions and organizations in local communities b. benefitting from people in local communities c. using Internet and library sources d. benefitting from special days and current events which are carried out in the Social Studies course taught with local community studies, be arranged? 2. Do the local community studies help the students determine the problems in their environments and find out the solutions for these problems? 3. What are the students? opinions about the Social Studies course taught with local community studies ? 4. Does the Social Studies course taught with the local community studies change the students attitude towards the Social Studies course? The study was conducted with 13 students attending to 5/A in Eskişehir/Alpu Ertugrulgazi Primary School in the spring term of 2008-2009 academic years. Training in the present study was given to all students in the class while three students in the class were selected as the focus of the study. For this study, the local community studies were applied in the Social Studies course for 11 weeks between 23 March 2009 and 03 June 2009 within the context of "The Ones Working for the Society" and "One Country, One Flag" units. The data of the study were collected with different data collection tools, such as personal information form, attitude scale, video records, semi-structured interviews, document analysis, students diaries and researcher diary. The data collected from semi-structured interviews, student and researcher diaries were analyzed through descriptive analysis while video records were examined with macro and micro analyses. The findings of the study were interpreted on the basis of the research questions, in this line; the conclusion and suggestions were written. The conclusions drawn considering the findings and the suggestions offered in the light of the conclusions were as follows: It is essential to design and develop activities within the context of benefitting from the institutions and organizations in the local community; benefitting from the people in the local community; using Internet and library sources; benefitting from special days and current events, besides the participation to local community studies should be arranged systematically. Moreover, to benefit from the institutions and organizations in the local communities, some activities such as organizing field trips or inviting local managers of the institutions and organizations can be carried out. The teachers can implement the activities such as inviting source person, verbal history, arranging history exhibition and activities with parents in order to enable the students benefit from the people in local community. It is necessary to design the activities for benefitting from Internet and library sources. Public library, school and class libraries should be enriched; moreover, any technical deficiencies in the information technologies classes should be made up. Additionally, the special days such as national holidays and local independence days should be utilized. The students should be encouraged to relate the current events with the Social Studies course. The students should determine a problem in their environment and they should be supported to find out a solution for this problem. The teachers role in the teaching process is to `guide', besides, the teacher should have roles to communicate with the source person before the activities, inform the source people about the aim of the study, guide the students and encourage the students. According to the findings from "Social Studies Course Attitude Scale", the students attitude towards the Social Studies course were changed as positively as a result of the applications of the local community studies in the course.