Üçüncü hizmet bölgesinde görev yapan öğretmenlerin problemlerine ilişkin bir sözlü tarih araştırması (1995-2005)

Abstract

Öğretmenlik geçmişten bu güne en önemli kamusal görevlerden ve meslek alanlarından biri olarak bilinmektedir. Bu meslek toplumsal hayatın devamında ve insanların bir arada yaşamasında gerekli bilgi ve davranışları kazandırmada önemli bir payı vardır. Öğretmenlik mesleği bu öneminden bir şey kaybetmeden varlığını sürdürmektedir. Ancak değişen dünya şartları ve insanlık durumlarıyla birlikte eğitim, öğretim ve öğretmenlik anlayışları değişmektedir. Bu nedenle, öğretmenlik mesleğinde sorunların güncel gelişmeler doğrultusunda belirlenmesi ve bu şartlar doğrultusunda çözüm önerilerinin üretilmesi önemli bir gerekliliktir. Öğretmenlerin sorunlarıyla ilgili öncelikli olarak yapılması gereken, bu sorunların sağlıklı bir şekilde tespit edilmesidir. Bugüne kadar akademik araştırmaların imkanları doğrultusunda yapılan öğretmen sorunlarının tespitinde daha çok literatür tarama ve anket teknikleri kullanılmıştır. Ancak bunun yanında önemli ve etkili bir yöntem daha vardır ki bu da sözlü tarihtir. Bu yöntem sayesinde sorunlar doğrudan görüşme ile tespit edilir. Fakat sözlü tarih yöntemi öğretmen sorunlarını ortaya koymada pek kullanılmamaktadır. Türkiye'de en fazla sorun yaşayan öğretmenlerin başında, zorunlu hizmet bölgesi sayılan Üçüncü Hizmet Bölgesi'nde çalışan öğretmenlerin geldiğini söylemek mümkündür. Bu sorunları ise, şu şekilde sıralanabilir: Köylerde genellikle tek öğretmen olarak görev yapmaları, güvenlik, iklim koşulları, köylerdeki okulların fiziki şartlarının kötü olması, birçok köyde öğretmenlerin kalacağı lojmanın bulunmaması, ulaşım ve temel ihtiyaçlarının giderilmesinde güçlüklerle karşı karşıya kalınması, özellikle ücra bölgelerdeki öğrencilerin eğitimleri konusunda velilerinin duyarsız olmaları ve öğrencilerin Türkçeyi konuşamamaları ve anlayamamalarıdır. Bu problemlerin içinde en önemlilerini, öğretmenlerin görev yaptıkları yerlerde kendilerini güvende hissetmemeleri ve özellikle öğrencilerle yaşadıkları dil problemi oluşturmaktadır. Bu bölgede görev yapan öğretmenlerin problemlerini tespit ederken, sözlü tarihin sağladığı imkanlar doğrultusunda onlarla yapılan birebir görüşmeler yapmak önemli bir yöntem kabul edilebilir. Sözlü tarih, ülkemizde yeni kullanılmaya başlayan bir yöntem olup bireylerin hatıralarıyla ilgili olarak yapılan ve kaydedilen sözlü görüşmelerden elde edilen bilgilerin yorumlanmasıyla ortaya konulan çalışmalardır. Belirtilen amaç ve yöntem çerçevesinde yapılan bu araştırmada, 1995-2005 yılları arasında Üçüncü Hizmet Bölgesi'nde görev yapan öğretmenlerin mesleki ve meslek dışı sorunlarını belirlemek hedeflenmiştir. Bu araştırma sonucunda, öğretmen sorunlarının çeşitlilik gösterdiği ve bu sorunlara gereken çözüm önerilerinin bulunamadığı önemli bulgular olarak ortaya çıkmıştır. Genellikle öğretmenler kendi sorunlarını kendileri çözmeye çalışmaktadırlar. Öğretmenler öğrenci ve velilerle iletişim kurmakta zorlanmaktadırlar. Ayrıca bu bölgede terör sorununun olmasından dolayı kendilerini güvende hissetmemektedirler.

Teaching profession is recognized as one of the most important public services from the very beginning of human history. Teaching profession has a pivotal role in maintaining of social life in order and it provides necessary knowledge for common shared life. Therefore, it sustains its importance in every era. However, the perception and problems of teachers also change with changing world and people. In academic world, mostly literature scanning and interview techniques have been used in defining teachers problems so far. However, besides these techniques, there is also on important and effective method, which is called as oral history. With this oral history method, we can detect problems via direct interviews. Yet, oral history method hasn't been used effectively until now. It may be stated that teachers having the most problems in Turkey are primarily those serving in third service areas regarded as compulsory service areas. These problems include: generally serving as a single teacher in villages, security and climate conditions, poor physical conditions of schools in villages, lack of lodging and accommodation facilities for teachers in many villages, difficulties in the satisfaction of transportation requirements and basic needs in those areas, indifference and insensitivity of parents to education of students especially in remote areas, lack of Turkish speaking and understanding capabilities in students in such areas. Teachers do not feel safe in their service areas and especially they have language problem with students, which constitutes the most important problems among aforementioned ones. In determining the problems of teachers serving in such areas, the practice of having personal interviews with teachers within the bounds of possibilities of oral history is considered as an important method. Oral history has recently started to be used in Turkey as a method for determining problems and it refers to studies introduced by the interpretation of historical information obtained via oral interviews made and recorded in relation to personal experiences and memories of individuals. The results of this investigation have revealed that the problems of teachers are various and necessary solutions to such problems have still not been found. In general, teachers endeavor to solve their problems by themselves. Teachers have difficulty in communicating with students and parents. Furthermore, they do not feel safe and secure due to terrorism problem in such areas. Within the framework of aims and methods stated, this investigation is intended to determine professional and extraprofessional problems faced by teachers serving in third services area between 1995 and 2005.